هو

نهج البلاغه

حکمت 126

ترجمه انصاریان

و قال امام علی (علیه السلام) وقد سمع رجلا یذمّ الدنیا:
أیها الذام للدنیا، المغتر بغرورها، المنخدع بأباطیلها، أتفتتن بها ثم تذمّها! أنت المتجرّم علیها أم هی المتجرمة علیک! متى استهوتک، أم متى غرتک! أبمصارع آبائک من البلى، أم بمضاجع أمهاتک تحت الثرى! کم عللت بکفیک، وکم مرضت بیدیک، تبتغى لهم الشفاء، وتستوصف لهم الأطباء، غداة لا یغنى عنهم دواؤک، ولا یجدی علیهم بکاؤک! لم ینفع أحدهم إشفاقک، ولم تسعف فیه بطلبتک، ولم تدفع عنه بقوتک، وقد مثلت لک به الدنیا نفسک، وبمصرعه مصرعک.
إنّ الدنیا دار صدق لمن صدقها، ودار عافیة لمن فهم عنها، ودار غنى لمن تزوّد منها، ودار موعظة لمن اتعظ بها. مسجد أحباء الله، ومصلى ملائکة الله، ومهبط وحى الله، ومتجر أولیاء الله، اکتسبوا فیها الرحمة وربحوا فیها الجنة، فمن ذا یذمّها، وقد آذنت ببینها، ونادت بفراقها، ونعت نفسها وأهلها، فمثّلت لهم ببلائها البلاء، وشوّقتهم بسرورها إلى السرور! راحت بعافیة وابتکرت بفجیعة، ترغیبا و ترهیبا، و تخویفا و تحذیرا،فذمّها رجال غداة الندامة، وحمدها آخرون یوم القیامة، ذکرتهم الدنیا فذکروا، وحدثتهم فصدقوا، و وعظتهم فاتعظوا.

امام علی علیه السلام وقتى که شنیدند مردى دنیا را نکوهش مى کند، چنین فرمودند: 
اى کسى که دنیا را نکوهش مى‌کنى، در حالى که به نیرنگ آن فریفته‌اى، و به اباطیلش گول خورده‌اى، آیا فریفتۀ دنیایى و آن را مذمت مى‌نمایى؟ ! تو بر گردن دنیا گناه بار مى‌کنى یا دنیا بر گردن تو ؟ چه زمان دنیا تو را سرگردان کرد یا چه وقتى فریبت داد؟ آیا به جایگاهى که پدرانت افتادند و پوسیدند تو را فریفت؟ یا به خوابگاه مادرانت در زیر خاک؟ چه اندازه به دستهایت به رفع بیمارى اقدام کردى ! و چه بیمارانى را که مراقبت نمودى! شفاى آنان را خواهان شدى، و از طبیبان تدبیر علاج آنان را درخواست کردى، ولى بامدادان دارویت به آنان بهبودى نمى‌داد، و گریه‌ات به آنان سودى نمى‌بخشید، ترس تو براى احدى از آنان نفع نداشت، و دربارۀ او آنچه را خواهانش بودى به آن نرسیدى، و مرگ را به نیرویت از او دفع نکردى. دنیا با وضعى که براى او پیش آورد وضع تو را هم روشن ساخت، و با قربانگاه او قربانگاه تو را نمایاند .
همانا دنیا سراى راستى است براى کسى که با آن به راستى برخورد کند، و خانۀ عافیت است براى آن که آن را فهمید، و محلّ توانگرى است براى آن که از آن توشه گرفت، و جاى پند است براى کسى که با آن پند گیرد . مسجد عاشقان خدا، و جایگاه نماز فرشتگان، و محل فرود آمدن وحى، و تجارتخانۀ اولیاء خداست، که در آن کسب رحمت کردند، و بهشت را سود بردند پس چه کسى دنیا را میتواندنکوهش کند در حالیکه دنیا جداییش را اعلام کرده، و فراقش را فریاد زده، و مرگ خود و اهلش را خبر داده، با بلاى خود براى مردم از بلاى آخرت نمونه ساخت، و آنان را با شادى خود تشویق به شادى آخرت کرد .

شب را به سلامت گذراند، و بامداد با بلایى سخت خود را نشان داد، تا تشویق کند و بترساند، و بیم دهد و بر حذر دارد. مردمى آن را در صبحگاه پشیمانى نکوهش کنند، و دیگران روز قیامت آن را بستایند همانان که دنیا تذکّرشان داد و متذکر شدند، و با آنان سخن گفت و او را تصدیق کردند، و پندشان داد و پندش را پذیرفتند .