هو

معرفت نفس به بیان علامه طباطبایی، مندرج در رساله شریف لب الباب:

.......رویّۀ مرحوم استاد، آقاى قاضى نیز طبق رویّۀ استاد بزرگ آخوند ملاّ حسین قلى همان طریق معرفت نفس بوده است و براى نفى خواطر در وهلۀ اول توجّه به نفس را دستور مى‌داده‌اند، بدین‌طریق که سالک براى نفى خواطر باید مقدار نیم ساعت یا بیشتر را در هر شبانه روز معیّن نموده و در آن وقت توجّه به نفس خود بنماید. در اثر این توجّه رفته رفته تقویت پیدا نموده و خواطر از او نفى خواهد شد، و رفته رفته معرفت نفس براى او حاصل شده و به وطن مقصود خواهد رسید، ان شاء اللّه.
اکثر افرادى که موفّق به نفى خواطر شده و توانسته‌اند ذهن خود را پاک و صاف نموده و از خواطر مصفّا کنند و بالاخره سلطان معرفت براى آنان طلوع نموده است در یکى از این دو حال بوده است: اوّل در حین تلاوت قرآن مجید و التفات به خوانندۀ آن، که چه کسى در حقیقت قارى قرآن است و در آن وقت بر آنان منکشف مى‌شده است که قارى قرآن خداست جلّ جلاله.
دوّم از راه توسّل به حضرت ابا عبد الله الحسین علیه السّلام زیرا آن حضرت را براى رفع حجاب و موانع طریق نسبت به سالکین راه خدا عنایتى عظیم است.
و بنا بر آنچه ذکر شد دو امر مهمّ در تجلّى سلطان معرفت دخالتى عظیم دارد: اوّل مراقبه به انحاء مراتبها، دوّم، توجّه به نفس. چون سالک به این دو امر اهتمام نماید کم‌کم متوجّه مى‌شود که کثرات این جهان از یک چشمه سیراب مى‌شوند و هر چه در عالم صورت تحقّق به خود بگیرد همۀ آنها از یک مصدر است، و در هر موجودى هر مقدار نور و جمال و بهاء و کمال باشداز آن سرچشمه افاضه شده است، و به هر موجودى آن مصدر عظیم به قدر سعۀ وجودى او که همان قوابل ماهوى اوست نور وجود و جمال و عظمت افاضه نموده است، و به عبارت دیگر از جانب فیّاض مطلق فیض به طور اطلاق بدون قید و شرط و حدّ افاضه مى‌شود و هر موجودى به قدر ماهیّت خود از آن اخذ مى‌کند.........